- VICEDOMINUS
- VICEDOMINUSnomen olim praefecti provinciae: quos Aluredus Angliae Rex dein in duo officia, videl. in Iudices seu Iustitiarios et Vicecomites divisit, Ingulphus, p. 870. De Vicedominatn Gregor. l. 5. c. 38. col. 1640 Quicumque, inquit, Vicedominatum, vel aliam Ecclesiastic. rerum administrationem per pecuntam obtinere voluerit, ab illa Ecclefia, etc.Apud alias quoque gentes, Vicedonunus, qui vices aut locum domins obtinet, ἀντικύριος, in versione Graeca Concilii Lateran. IV. can. 45. Villicus, Maior Domus, Vicarius, iuxta veterem notionem. Namque apud Romanos, in Domini locum, notante Columellâ, l. 12. in princ. Villicus successit, ideoque Vicedominus quoque aliquando dictus est, ut in Actis SS. Nerei et Achillei: Victorinus loci Vicedomnum, triennium ex paralysi decumbentem, precibus sanavit. Familiae namque tutelm, inquit Appuleius, Metam. l. 8. Villico petmittebat Dominus, isque rationes et dominicam pecuniam custodiebat: Epitropos Latinis Graecissantibus, Varroni Agriculturae Princeps dictus, ut infra videbitur, in voce Villicus. In Chron. Etfordiensi, Episcopus ad nutum Imperatoris, Ludovicum Vicedominum, i. e. Vicarium per totam Thuringiam fecit, A. C. 1015. Apud Adamum Bremensem, Vicedominatum dicitur possidere is, qui post Principem in Regno rerum summam obtinet, qualis Odo Episcopus Baiocensis et Comes Cantiae. quem Vicedominum totius Angliae, sub Wilhelmo Notho fuisse, scribit Wilh. Malmesburiensis. Alias in Anglia Vicedominus idem cum Vicecornite, uti docet Seldenus, de Titulis Honor. Parte 2. c. 5. §. 20. Sed et Vicedominus, dictus qundam Massiliensis Iudex, qui sub Patricio provinciae ius dicebat, sic ut ab eo ad Patricium provocatio esset, Guesnaius, Annal. Massil. A. C. 768. etc. Haesit inprimis in Eccles. Latina vox, ubi Vicedomtni Ecclesiarum, aut Episcoporum, iidem qui Theophani et Scriptoribus Graecis Οἰκονόμοι, ad id instituti erant, ut essent qui rerum temporalium ad Ecclesias pertinentium curam gererent, dum Episcopi, quorum vices agebant, et a quibus instituti erant, rebus spiritualibus et divino officio vacabant. Neque vero Episcopis solum, sed et Abbatibus, ac Abbatissis, rales habere licebat. Et quidem, vit Advocati, sic et Vicedomini (qui alias diversi, nonnumquam iidem erant) ex Laico, ut aiunt, ordine, sumebantur, imprimis a quo Praelati ac Episcopi tatione Regalium suorum, vel bellis, castris, seu proeliis Regis interesse, vel bona sua bellô propriô tutari compulsi sunt. Tum enim Viros nobiles in sui tutelam adscripserunt, qui eorum vice vassallos Ecclesiae in aciem educerent, iustivamque iis praeterea administrarent. quos ut haberent promptiores, bonorum Ecclesiasticorum partem aliquam eis in beneficium concedebant ultro, ut reliquorum, ex feudorum lege, patroni essent ac defensores, si ab hostibus suis impererentur. Iidem, praeter alia munia ab Episcopis iis iniungi solita, curabant, ut, morientibus Episcopis, res ab iis relictae in tuto essent, neque domus eorum expilaretur; uti superiori aetate factum, quâ mos invaluerat, ut statim atque decesserant, domus eorum invaderentur resque ab iis quondam possessae diriperentur, quodEpiscopis quoque Romanis contigisse, liquet ex Actis Synodi Rom. sub Iohanne IX. A. C. 904. can. 12. ubi id prohibetur, et pluribus videre est, apud Lud. Thomassinum, de Disc. Eccl. circa Dignit. Ecles. Part. 2. l. 4. c. 25. et 26. Sumpserant autem sibi id iuris in Episcoporum decedentium bona ipsi Principes, quod postmodum ultro Ecclesiis cessêre, uti aliquot exemplis docet Car. du Fresne Glossar. etc. Sed et Vicedominum Pontifex Romanus ex ordine Cleri etaliquando ex Episcopali constituebat olim, cui Episcopii vel Palatii Lateranensis cura et administratio committebatur, in gubernanda domo, hospitibus excipiendis et domesticorum causis cognoscendis. Is Pontificem equitantem comitari solebat, una cum Vestiario, Nomenclatore atque Sacellario, ut est in Ord. romano habebatque aedes suas in Palatio Lateranensi. quas Vicedominium appellat Anastasius Bibliothecar. in Stephano IV. ut alia omittam, de quibus praefatus Glossarii Auctor videri poterit, qui, inter alia, Ecclesias, quae Vicedominorum appellatione Tutores ac Advocatos habuerint, has fuisse obiter adnotat: Ambianensem, Belvacensem, in Gallia; Cameracensem, in Belgio; Carnotensem in Gallia; Cumarum, in Italia; Gebennensem, Laudunensem, in Gallia; Lincolniensem, in Anglia; Lucensem, in Italia, ut et Parmensem; Revennensem ibidem; Remensem, Rothomagensem, Silvanectensem, in Gallia, et Tarvanensem, in belgio: vide quoque supra, ubi de Ecclesiarum Advocatis.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.